Grote kans dat je in Oostkapelle damherten ziet! De damherten in Oostkapelle zijn afstammelingen van de damherten uit de hertenkampen van buitenplaatsen Overduin en Zeeduin die gelegen zijn in de Manteling van Walcheren.
Vanwege het naderende oorlogsgeweld in 1944 en de inundatie (opzettelijke onderwaterzetting van Walcheren door de geallieerden) zijn ze vrijgelaten in de hoger gelegen duinen. In de hoop dat ze in de vrije natuur meer overlevingskans hadden.
In Zeeland zijn er drie gebieden waar damherten voorkomen: in de Manteling van Walcheren, op de Kop van Schouwen en de Haringvreter.
Het damhert (Dama dama) in de Manteling van Walcheren
Een damhert is groter dan het ree. De schouderhoogte van een damhertman (hert) is 85 – 100 cm en dat van de damhertvrouw (hinde) 75 – 90 cm. Een hert wordt maximaal 10 jaar oud en de hinde maximaal 16 jaar. Ze wegen 50 tot 100 kilo en krijgen 1 jong per jaar. Hun vacht kan zwart, donkerbruin of roodbruin met witte vlekken zijn. Het hert heeft een schoffelgewei.
Ze maken een blatend of blaffend geluid. En ze kunnen zich soms met sprongen tot twee meter hoog verplaatsen! Het damhert leeft vooral in oudere bossen met veel ondergroei. Ook in randzones, op open plekken, grasland en langs akkerranden. Ze verspreiden zich ‘s-avonds richting landbouwgronden die 500 – 1000 m. verwijderd zijn van het bosgebied. Damherten eten plantaardig voedsel, zoals grassen, beukennootjes, eikels, bramen, kruiden, boombladeren, af en toe boombast en landbouwgewassen zoals suikermaïs, pompoenen, aardappel, fruit, groenten.
Damherten zijn beschermd volgens de Wet Natuurbescherming. Provincies kunnen ontheffing verlenen voor afschot als damherten niet welkom zijn binnen de provinciegrenzen. Soms mogen damherten alleen verblijven in specifieke natuurgebieden, zoals de Manteling van Walcheren. Afschot gebeurt bij een ontheffing zowel binnen als buiten deze aangewezen leefgebieden.
Afschot of andere oplossingen
Door de jaren heen neemt het aantal damherten in de gehele Manteling van Walcheren toe. Dit gebied loopt langs de kust van Domburg, Oostkapelle en Vrouwenpolder tot aan het Veerse Meer. Overdag kun je ze regelmatig zien, soms op een paar meter afstand. Het zijn wilde dieren, maar ze zijn hier zo gewend aan mensen dat ze niet echt wild meer genoemd kunnen worden. De belevingswaarde voor inwoners en toeristen is groot als er damherten worden gezien.
Op facebook en internet rouleren vaak foto’s van de damherten. Natuurorganisaties als Staatsbosbeheer en Stichting Het Zeeuwse Landschap organiseren excursies wild spotten.
Omdat ze graag aan planten en jonge blaadjes knabbelen zouden te grote aantallen damherten een nadelig effect op het landschap hebben: jonge bomen en struiken krijgen (bijna) geen kans, plantensoorten verdwijnen. Ook de omliggende landbouwgebieden en tuinen ervaren schade omdat een deel van de oogst door de damherten wordt opgegeten. Bij een groter aantal damherten vinden meer aanrijdingen plaats.
De populatie wordt tot op heden in stand gehouden door afschot. Het streefaantal dat blijft, is 80 damherten, minder dan 20 per hectare. In 2023 waren er 231 damherten. De tellingen worden vanuit de auto verricht. Er is veel kritiek op het afschot en verschillende partijen/organisaties zien graag andere oplossingen.
In de Amsterdamse Waterleidingduinen bijvoorbeeld zijn in de periode 2016 – 2021 circa 10.000 damherten afgeschoten. Het totaal aantal damherten is uiteindelijk met 1000 afgenomen. Zodra er door afschot meer voedsel beschikbaar komt, planten herten zich sneller voort. De ‘winst’ van afschot is daardoor minimaal gebleken.
Motivatie voor afschot: Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging Nederland.
Welke alternatieven zijn er volgens Staatsbosbeheer?
En volgens de Dierenbescherming?
Oplossingen worden ook aangegeven in het Faunabeheerplan damherten in Zeeland 2020 – 2025. De conclusie daarin is dat er wordt gekozen voor afschot.
Ook meer informatie is te vinden in een rapport van Alterra: Hoefdieren in de Manteling van Walcheren.
Meer aandachtspunten
Vanuit Stichting Tuys ongewoon gewoon hebben we dagelijks te maken met damherten, omdat we in de nabijheid van de Manteling van Walcheren wonen en er wandelen. Vanuit de standpunten van de landbouwer, bosbeheerder, verkeersdeelnemer en omwonenden begrijpen we de redenen om een oplossing te zoeken. Echter alle rapporten en argumenten lezend missen we een aantal aandachtspunten, met name de rol van de mens zelf. We zullen ook zelf de hand in eigen boezem moeten steken en oplossingen hiervoor moeten vinden!
Toenemende recreatiedruk in de Manteling van Walcheren, toename van verkeer, loslopende honden, vele kap- en snoeiwerkzaamheden in een deel van de Manteling van Walcheren, de bouw van huizen aan de rand van dit gebied, plaatsen van eiken langs een weg grenzend aan de Manteling van Walcheren en snelheden van 60 – 80 km. per uur toestaan (waar vaak harder gereden wordt), aanleg van boomgaarden en verbouwen van bepaalde gewassen op een afstand van 500 – 1000 m. van het natuurgebied zijn volgens ons zaken om mee te nemen in de besluitvorming omdat deze grote invloed kunnen hebben op het voorkomen en verplaatsen van damherten van het ene naar het andere gebied, vraatschade aan gewassen en op het aantal aanrijdingen.
Wat vind jij?
Ben je voorstander van afschot? Of ben je voor het zoeken naar andere oplossingen?
Kijk op Provincie Zeeland – Maatwerkbesluit beheer van damherten in avonduren in en om De Manteling. Een bezwaarschrift indienen kan vóór 18 september 2024.
